Merači toplotne energije (kalorimetri)

Merač toplotne energije ili kalorimeter je sa ugla korisnika najviše važan i tačan deo merne opreme u sistemima grejanja ili hlađenja. Merači toplotne energije (MTE) su samo naprave koje mere potrošnju energije u fizičkim jedinicama kWh ili MWh. Sastavni delovi merača su protočni senzor, par temperaturnih senzora i računarska jedinica.

Ugradnja MTE je moguća samo u kružnim sistemima grejanja ili hlađenja. Dovod i povratna petlja korisnika toplotne energije formiraju prsten kao npr.:

• grejni / rashladni krug stambene jedinice,
• podno grejanje / hlađenje,
• proizvodnja toplog vazduha (konvektori),
• krug toplotnog razmenjivača toplote,
• daljinsko grejanje.

Iz korisničke tačke gledišta se MTE pojavljaju u dve uloge:
a) kod potrebe potrošnje energije na sekundarnem delu, obično u višestambenim zgradama ili poslovnim objektima sa više korisnika
b) kod primarnih merača u sistemima daljinskog grejanja sa ili bez toplotnih podstanica.
  
Prenešena toplota za potrebe grejanja ili hladjenja se računa pomoću jednačina:

∆H = k(T) x QV x ∆T x ∆t

∆H = promena entalpije, prenešena energija, u npr.: kWh, MJ
k(T)= toplotni koeficient (može i k-faktor); približno 1.16 MWh/m3/K ili 4.18 MJ/m3/K za vodu; jednako gustini [kg/m3] pomnoženo sa specifičnom toplotom medija [kJ/kg/K] u zavisnosti od apsolutnih temperatura na ulazu i izlazu,
QV = zapreminski protok medija, u npr.: l/h, m3/h,
∆T = temperaturna razlika na ulazu i izlazu,
∆ t = mereni časovni interval, u npr.: h (časova), min, dana.

U praksi poznajemo dva osnovna tipa merača toplotne energije:

• kompaktna verzija merača sa jednim temperaturnim senzorom u samom kućištu protočnog senzora. Merači imaju samo jedno odobrenje tipa za celinu, ograničenje temperature medija do oko 90 °C i jeftiniji su od odvojene verzije,
• odovojenu verziju merača koji je za svaki pojedinačni sastavni deo potrebna samostalno odobrenje i overa. Merače možemo da upotrebimo u sistemima sa temperaturom do 200°C, pa su i cenovno skuplji od kompaktnih.

U prodajnom programu zastupamo opremu švajcarskog proizvođača Sontex SA, koji pored mehaničkog razvija i merače toplotne energije sa merenjem protoka po principu mlaznog oscilatora (Fluidic Oscillator). Princip omogućava izuzetno stabilno i dugotrajno merenje sa visokom preciznošću, bez pokretnih sastavnih delova, koji u težim uslovima rada mogu biti izloženi nedostacima.